W zawichojskim magistracie, w poniedziałek, 27 lipca br., podpisana została umowa dzierżawy pomiędzy Gminą Zawichost a Państwowym Gospodarstwem Wodnym Wody Polskie. Dokument dotyczy gruntu, na którym usytuowany jest zabytkowy limnigraf w Zawichoście. Teren z przeznaczeniem na cele rekreacyjne został przekazany w użyczenie na trzy lata.
– Zawichojski wodowskaz, to jedna z historycznych ciekawostek miasta. Warto pielęgnować obiekt, który blisko 100 lat temu był ważnym miejscem pomiarowym stanu wody na Wiśle. Obecnie żegluga na szeroką skalę zamarła. Niegdyś statki pływały między innymi do Warszawy, jednak należy zaznaczyć, że wodowskaz stanowi ciekawy punkt na mapie turystycznej gminy – podkreśliła Katarzyna Kondziołka burmistrz Zawichostu.
Gmina wykonała prace porządkowe na terenie, tym samym udostępniając go zwiedzającym.
Wisła stanowiła już od niepamiętnych czasów mający istotne znaczenie szlak wodny, gdzie miała miejsce żegluga łodzi, szkut, tratw, a później statków o napędzie mechanicznym.W roku 1848 pojawiły się na Wiśle statki parowe, a w roku 1852 rozpoczęła się regularna komunikacja pasażerska między Warszawa a Zawichostem. Zaistniała wtedy potrzeba zorganizowania regularnego pomiaru wód na rzekach a wiec i na Wiśle. W Zawichoście dokonywano go wcześniej, od 1813 roku, ale tylko okazyjnie. Prawdopodobnie pod wpływem niespotykanej powodzi, która zniosła wiślaną wyspę z resztkami zawichojskiego zamku, ktoś zaznaczył na ścianie jednego z zawichojskich spichlerzy – a mianowicie na spichlerzu zwanym „Scypion”- miejsce do którego sięgała woda. Był to prawdopodobnie pierwszy punkt orientacyjny do przyszłego pomiaru wody.
Potrzebny był jednak punkt zerowy, jako najniższy od którego należało liczyć aktualne poziomy Wisły i punkt ten przyjęto wstępnie na spichlerzu Prendowskiego w Zawichoście, a potem w 1842 roku zaktualizowano do stanu obowiązującego, po dzień dzisiejszy. Jest to tzw. zero absolutne, które odniesiono do punktu zero manografu w Kronsztadzie na Bałtyku, co wiązało się z położeniem Polski pod zaborem rosyjskim. W zaborze austriackim poziom ten ustalano w odniesieniu do Adriatyku. Ustalenie punktu zerowego na poziomie Bałtyku zostało upamiętnione istniejącym do dziś kamiennym obeliskiem z uwidocznionymi na jego podstawie danymi liczbowymi punktu. Obelisk został wzniesiony jeszcze w XIX wieku, gdyż jak wynika z mapki J .Kwiatkowskiego w opracowaniu pod tytułem „Zamek wśród koryta Wisły”, istniał on już w 1900 roku. Na szczycie tego obelisku umieszczono przed laty wykonany w brązie dwugłowy orzeł rosyjski, który został zabrany przez Austriaków, gdy weszli w 1915 roku do Zawichostu.
Ponieważ zawichojskie spichlerze zostały z czasem rozebrane, spalone i zniszczone, dane ze spichlerza, na którym był pierwotny stan poziomu Wisły przeniesiono na łatę, ustawioną w tym miejscu gdzie stał ówczesny spichlerz, z czasem przeniesiono do Wyszmontowa, a potem do skansenu
w Tokarni za Kielcami. W 1924 roku przy powyższym obelisku został postawiony wodowskaz z kamienia w formie wieżyczki. Wykonany został przez miejscowych rzemieślników: Piotra Piekarskiego i Karola Wójcika. Aktualnie wodowskaz jest nieczynny i stanowi obiekt do zwiedzania.
www.zawichost.pl
