9 lipca br., w sandomierskim Zamku Królewskim obyła się z inicjatywy Burmistrza Sandomierza debata „O samorządzie – dla samorządowców. W 30. rocznicę samorządności w Polsce”.
30-lecie samorządności obchodzone było 27 maja br., jednak w tym czasie, z racji znaczących obostrzeń związanych z koronawirusem konferencja nie mogła się odbyć.
Debata podzielona była na dwie części, jedna z nich dotyczyła historii samorządu i zmian, jakie zaszły od 1990 roku do obecnego czasu. W drugiej części paneliści opowiadali o różnicach w funkcjonowaniu samorządu z racji wielkości gmin i miast, ale również podkreślony został fakt wspólnej, spójnej i partnerskiej misji samorządu.
W debacie wzięli udział samorządowcy oraz specjalista i współtwórca ustawy o samorządzie.
Głos w obydwu panelach zabrali: prof. Jerzy Stępień – współtwórca ustawy o samorządzie, polityk, sędzia TK w stanie spoczynku, Jacek Jaśkowiak Prezydent Poznania, Jarosław Górczyński Prezydent Ostrowca Świętokrzyskiego, Marek Materek Prezydent Starachowic, Marcin Marzec Burmistrz Sandomierza, Szymon Kołacz Wójt Gminy Łoniów.
W Zamku Królewskim uczestników debaty powitał gospodarz miasta Marcin Marzec. Burmistrz zacytował prof. Rogulskiego, który w niezwykle treściwy sposób pokazał zmianę, jaka miała zajść dzięki powołaniu do życia samorządów lokalnych – […] reforma samorządowa polegała przede wszystkim na przełamaniu pięciu monopoli totalitarnego państwa. Pierwszy – polityczny, został przełamany dzięki wolnym wyborom. Drugi to monopol władzy – PRL była państwem ze ściśle ustaloną hierarchią, w ramach której władze gminne podlegały władzom wojewódzkim, a te państwowym. Reforma dała samorządom autonomię. Trzeci to monopol własności – przed 1990 rokiem terenowe organy administracji nie miały osobowości prawnej i tylko administrowały majątkiem państwowym. Dzięki reformie gminy otrzymały nieruchomości. Przełamanie czwartego monopolu polegało na usamodzielnieniu finansowym gmin – do tej pory działały w ramach budżetu państwa. Piąty naruszony monopol to przekazanie samorządom pracowników, dotąd zatrudnionych w administracji państwowej.
Uczestnicy debaty w pierwszym panelu poruszali temat ewolucji samorządu przez trzy następujące po sobie dekady. Mówili o kompletności ustawy oraz o zmianach, jakie zaszły w jej obrębie. Z nostalgią wspominali początki samorządu terytorialnego, kiedy to formowała się u podstaw oddolna myśl samorządowa wśród pierwszych radnych, pierwszych wójtów, burmistrzów, prezydentów wybieranych jeszcze wówczas przez radę, a nie w wyborach bezpośrednich. Niezwykle ciekawie i obszernie historię powstania samorządów opisał prof. Jerzy Stępień, wspominając o radości, jaka towarzyszyło twórcom ustawy ze względu na przeświadczenie o uwolnieniu się spod pręgierza komunistycznej, w pełni scentralizowanej władzy.
Kolejnym punktem debaty była rozmowa o potrzebach małych i większych miast, o różnicach w ich funkcjonowaniu oraz o wspólnej misji, która łączy wszystkich samorządowców. Uczestnicy debaty zgodnie podkreślali, że samorząd jest najbliżej potrzeb obywatela. Wspominano również o tym, że na przestrzeni lat powstało wiele wartościowych inwestycji i inicjatyw, które mogły zostać zrealizowane dzięki samorządowi.
Do dyskusji włączyli się również goście wydarzenia – prezydenci i burmistrze sąsiadujących miast oraz parlamentarzyści, którzy podobnie jak uczestnicy debaty mówili o wartości samorządu lokalnego, a także o partnerstwach samorządowych, które mogą być niezwykle przydatne w sięganiu po środki w nowej perspektywie unijnej.
Spotkanie zakończył poczęstunek i rozmowy we foyer Sali rycerskiej Zamku Królewskiego.
www.sandomierz.pl
